Unia polsko - litewska zawarta 2 X 1413 roku, zapoczątkowała historię Rzeczypospolitej. "Akt horodelski może być wzorem, jak kształtować demokratyczną państwowość"

Wikimedia Commons
Wikimedia Commons

Unia polsko - litewska ustanowiona w Horodle 2 października 1413 roku, zapoczątkowała historię Rzeczypospolitej. W dziejach Polski akt ten kojarzony jest przede wszystkim z wielkim sukcesem politycznym Korony Polskiej i Kościoła Rzymskiego.

Również współcześni pamiętają o tamtych wydarzeniach. Właśnie dlatego w dniach 27-28 września br. w Zamościu odbyły się uroczystości związane z 600. rocznicą podpisania unii polsko-litewskiej w Horodle, pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. W komitecie honorowym zasiedli m.in. przedstawiciele sejmu polskiego i litewskiego, a także rządu polskiego oraz świata nauki Polski i Litwy.

Głównymi założeniami unii horodelskiej było potwierdzenie wspólnej polityki Polski i Litwy. Unia wprowadziła instytucję odrębnego Wielkiego Księcia na Litwie wybieranego przez króla Królestwa Polskiego za radą i wiedzą bojarów litewskich oraz panów polskich. Wybór króla Rzeczpospolitej Korona miała uzgadniać w porozumieniu z Litwą. Postanowiono zwoływać wspólne sejmy i zjazdy polsko - litewskie, a na Litwie ustanowiono nowoczesną strukturę administracyjną z urzędami wojewodów i kasztelanów. Sojusz w Horodle nadał 47 rodom litewskim polskie herby szlacheckie, a katolickim bojarom litewskim przywileje szlacheckie, jakimi cieszyła się polska szlachta.

Podpisana 600 lat temu umowa międzynarodowa była efektem obrad pierwszego w historii walnego sejmu Rzeczpospolitej Obojga Narodów.Była kamieniem milowym kształtowania się europejskiej demokracji. Unia połączonych w wyniku nie agresji, ale dobrowolnej umowy, obu sąsiadujących ze sobą krajów, przetrwała następne 378 lat, licząc do uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów

powiedział Andrzej Krzyżanowski, Marszałek Stowarzyszenia Potomków Sejmu Wielkiego.

Akt unii horodelskiej do dziś, szczególnie w kontekście współpracy Polski z sąsiadami oraz dyskusji o przyszłości Unii Europejskiej, może być wzorem, jak kształtować demokratyczną państwowość gotową do współpracy w różnych dziedzinach, przy jednoczesnym zachowaniu tożsamości i tradycji.

To absolutnie bez precedensu w europejskiej historii! Uważamy, że jest to wartość, do której my narody Europy Środkowej możemy się dziś odwoływać –

dodaje Krzyżanowski.

600. rocznica unii horodelskiej uhonorowana została otwarciem wystawy „Od Horodła do Horodła. Unia horodelska: dzieje i pamięć (1413-2013)” i międzynarodową konferencją „Unia w Horodle na tle stosunków polsko - litewskich od Krewa do Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów” w Zamościu, podczas której prelegenci podjęli się próby dokonania oceny postanowień unii horodelskiej, wpływu wyborów politycznych na późniejsze losy Polaków i pozostałych narodów zamieszkujących tereny dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Prelekcje poprowadzili obok polskich, naukowcy z Litwy, Ukrainy i Białorusi, ale także z Rosji i Niemiec, a nawet Wielkiej Brytanii, mi.in. : prof. Henryk Samsonowicz, dr Jonas Drungilas, prof. Andriej Blanuca, dr Aleh Dziarnowicz, dr Sergiej Polechov, Paul Srodecki, prof. Robert Frost.

Wśród organizatorów konferencji znalazło się wielu autentycznych potomków jej uczestników i to zarówno owych 47 rodzin z Wielkiego Księstwa, jak tych liczniejszych rodzin ze strony Korony Polskiej, a także potomków samego króla Jagiełły.

W wymiarze symbolicznym i naukowym było spotkanie spadkobierców dawnych narodów Pierwszej Rzeczypospolitej.

Patronat nad obchodami rocznicy Unii Horodelskiej objął miesięcznik "wSieci Historii". W najnowszym numerze miesięcznika polecamy także artykuł Karola Mazura poświęcony Unii Horodelskiej oraz wywiad z prof. Igorem Kąkolewskich i Michałem Kwileckim prezentujący najważniejsze punkty obchodów 600. rocznicy podpisania aktu Unii.

Zapraszamy także na profil miesięcznika "wSieci Historii" na Facebooku!

 

Dotychczasowy system zamieszczania komentarzy na portalu został wyłączony.

Przeczytaj więcej

Dziękujemy za wszystkie dotychczasowe komentarze i dyskusje.

Zapraszamy do komentowania artykułów w mediach społecznościowych.